Το σχολείο στον υπολογιστή σου
ακολουθήστε μας
  • Αρχική
  • Γυμνάσιο
    • Α' Γυμνασίου >
      • Φυσική
    • Β' Γυμνασίου >
      • Φυσική
      • Χημεία
    • Γ' Γυμνασίου >
      • Φυσική
  • Λύκειο
    • Α' Λυκείου >
      • Φυσική
      • Αλγεβρα
      • Χημεία
    • Β' Λυκείου >
      • Κατεύθυνσης >
        • Φυσική
      • Γενικής Παιδείας >
        • Φυσική
        • Αλγεβρα
        • Χημεία
    • Γ' Λυκείου >
      • Κατεύθυνσης >
        • Φυσική >
          • Θεωρία & Ασκήσεις Βιβλίου
          • Ασκήσεις για Εξάσκηση >
            • Κεφάλαιο 1 Μηχανικές Ταλαντώσεις
            • Γενικές Ασκήσεις
        • Μαθηματικά
      • Γενικής Παιδείας >
        • Φυσική
    • Τράπεζα Θεμάτων >
      • Β' Λυκείου >
        • Φυσική Κατεύθυνσης >
          • Κεφάλαιο 1 - Καμπυλόγραμμες Κινήσεις >
            • 1.1 Οριζόντια Βολή
          • Κεφάλαιο 2 - Ορμή - Διατήρηση Ορμής
          • Κεφάλαιο 3 - Κινητική Θεωρία Αερίων
          • Κεφάλαιο 4 - Θερμοδυναμική
  • Πανελλαδικές
    • 2018 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
    • 2016 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
      • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
      • Φυσική Γενικής Παιδείας
    • 2015 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
    • 2014 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
      • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
      • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • Μαθηματικά Γενικής Παιδείας
    • 2013 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
      • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
      • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • ΕΠΑΛ
    • 2012 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
      • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
      • Φυσική Γενικής Παιδείας
    • 2011 >
      • Φυσική Κατεύθυνσης
      • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
      • Φυσική Γενικής Παιδείας
    • 2001-2010 >
      • 2010 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2009 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2008 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2007 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2006 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2005 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2004 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2003 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2002 >
        • Φυσική Κατεύθυνσης
        • Μαθηματικά Κατεύθυνσης
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
      • 2001 >
        • Φυσική Γενικής Παιδείας
    • Μηχανογραφικό
    • Άρθρα
  • Πανεπιστήμιο
  • Προσομοιώσεις
    • Γρίφοι
  • Άρθρα
  • Forum
  • Επικοινωνία
  • Photos

Καραθεοδωρή και Αϊνστάιν

5/7/2014

Comments

 
Picture
Τα γραπτά στοιχεία δεν στηρίζουν την άποψη ότι ο μαθηματικός Κ.Καραθεοδωρή ήταν καθοδηγητής, ή συνεργάτης του Αϊνστάιν στην περίφημη Θεωρία της Σχετικότητας.


Μια από τις πιο διαδεδομένες επιστημονικές πληροφορίες στο Διαδίκτυο είναι ότι ο μεγάλος έλληνας μαθηματικός Καραθεοδωρή «βοήθησε», κατά κάποιον τρόπο, τον Αϊνστάιν στη διατύπωση της Θεωρίας της Σχετικότητας. Εχει άραγε η αντίληψη αυτή κάποια βάση; Η πρόσφατη δημοσίευση των αρχείων του Αϊνστάιν από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ μού έδωσε την ευκαιρία να αναζητήσω την αλήθεια μέσα από τα σωζόμενα γραπτά ντοκουμέντα, κυρίως την αλληλογραφία των δύο επιστημόνων. Τα ντοκουμέντα αυτά, που έφθασαν στα χέρια μου χάρη στη βοήθεια της κυρίας Μπάρμπαρα Βολφ του Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και μεταφράστηκαν από τον συνάδελφο στο ΑΠΘ Νίκο Στεργιούλα, αποτελούνται από έξι επιστολές του Καραθεοδωρή προς τον Αϊνστάιν, τέσσερις επιστολές του Αϊνστάιν προς τον Καραθεοδωρή και την περίληψη μιας ανακοίνωσης του Καραθεοδωρή στην Πρωσική Ακαδημία Επιστημών. Από το υλικό αυτό ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον έχουν οι επιστολές που αντηλλάγησαν το φθινόπωρο του 1916, έναν χρόνο μετά τη δημοσίευση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, καθώς και η ανακοίνωση στην Πρωσική Ακαδημία Επιστημών. Αν έπρεπε να απαντήσει κανείς μονολεκτικά κατά πόσον από τα στοιχεία αυτά προκύπτει κάποιου είδους συνεισφορά του Καραθεοδωρή στην αρχική διατύπωση της Θεωρίας της Σχετικότητας, η απάντηση θα ήταν ένα ξερό «όχι». Ωστόσο η απάντηση αυτή θα αδικούσε τον Καραθεοδωρή, όχι μόνον επειδή δεν είχε ανάγκη να εμφανισθεί ως αρωγός του Αϊνστάιν για να αποδειχθεί το μεγάλο του επιστημονικό ανάστημα, όσο και επειδή είχε πράγματι κάποια εμπλοκή με τη Θεωρία της Σχετικότητας, τόσο την Ειδική όσο και τη Γενική.

Η μαθηματική ιδιοφυΐα του Καραθεοδωρή

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή γεννήθηκε το 1873 στο Βερολίνο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως διπλωματικός ακόλουθος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τις περισσότερες σχολικές χρονιές πέρασε, ως μαθητής, στο Βέλγιο, επειδή ο πατέρας του διετέλεσε για πολλά χρόνια πρεσβευτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις Βρυξέλλες. Η κλίση του για τα Μαθηματικά φάνηκε από την εποχή που ήταν μαθητής, σπούδασε όμως μηχανικός στη Βελγική Στρατιωτική Ακαδημία, απ' όπου αποφοίτησε το 1895. Εργάστηκε για πέντε χρόνια ως μηχανικός, αλλά τελικά υπερίσχυσε η αγάπη του για τα Μαθηματικά και το 1900 αποφασίζει να σπουδάσει Μαθηματικά στη Γερμανία. Παρακολούθησε για δύο χρόνια μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο το Γκέτινγκεν (Goetingen), που την εποχή εκείνη ήταν το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο Μαθηματικών της Ευρώπης. Από το πανεπιστήμιο αυτό πήρε διδακτορικό δίπλωμα το 1904 και τον τίτλο του υφηγητή το 1905. Αφού διετέλεσε καθηγητής για σύντομα χρονικά διαστήματα σε δύο περιφερειακά πολυτεχνεία της Γερμανίας, το 1913 εκλέγεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και το 1918 καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Δεν πρόλαβε όμως να μείνει για πολύ στο Βερολίνο. Το 1920 δέχεται την πρόσκληση του Βενιζέλου να αναλάβει την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, παραιτείται από τη θέση του στο Βερολίνο και εγκαθίσταται οικογενειακώς στη Σμύρνη.

Δυστυχώς, το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης δεν έμελλε να λειτουργήσει ποτέ, εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής, και ο Καραθεοδωρή διορίστηκε τον Αύγουστο του 1922 καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ωστόσο η κατάσταση στα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν ήταν ρόδινη από τότε. Ετσι στον Καραθεοδωρή, τον μεγαλύτερο έλληνα μαθηματικό εκείνης της εποχής, το Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε αναθέσει τη διδασκαλία των Μαθηματικών στους πρωτοετείς φοιτητές της Χημείας! Απογοητευμένος ο Καραθεοδωρή εγκαταλείπει το 1924 την Ελλάδα, αποδεχόμενος μια καθηγητική έδρα στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Στο ίδρυμα αυτό παρέμεινε ως τη συνταξιοδότησή του, το 1938.

Picture
Αριστερά, ο Καραθεοδωρή την εποχή που ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν.
Δεξιά, νεαρός ο Αϊνστάιν, την εποχή που γνωρίστηκε με τον Καραθεοδωρή.


Η Θεωρία της Σχετικότητας

Οσοι δεν έχουν ασχοληθεί με Φυσική και Μαθηματικά είναι πολύ συνηθισμένο να τοποθετούν κάτω από τον ίδιο τίτλο της «Θεωρίας της Σχετικότητας» δύο εντελώς διαφορετικά επιτεύγματα του Αϊνστάιν: την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας και τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Η Ειδική Θεωρία δημοσιεύθηκε το 1905, την εποχή που ο Καραθεοδωρή είχε μόλις πάρει το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, πολύ μακριά από τη Ζυρίχη όπου ζούσε ο Αϊνστάιν. Αρα η οποιαδήποτε εμπλοκή του Καραθεοδωρή εκείνη την εποχή στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας είναι αδύνατη. Με το θέμα αυτό ο Καραθεοδωρή ασχολήθηκε το 1923, κατά την εποχή που ήταν καθηγητής στην Αθήνα, αποδεικνύοντας ότι η Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας είναι μια ειδική περίπτωση πολύ γενικότερων θεωριών, οι οποίες προκύπτουν από πολύ απλά αξιώματα μαζί με το αποτέλεσμα του πειράματος των Μάικελσον και Μόρλεϊ. Υπενθυμίζεται ότι με το πείραμα αυτό αποδείχθηκε ότι για το φως δεν ισχύει ο νόμος πρόσθεσης των ταχυτήτων που μαθαίνουμε στην Κλασική Μηχανική του σχολείου. Δηλαδή αν παρατηρούμε από τη Γη έναν πύραυλο που τρέχει με 1.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, η ταχύτητα του φωτός μέσα στον πύραυλο δεν θα είναι 301.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, αλλά πάλι 300.000. Η σχετική εργασία δημοσιεύθηκε το 1924, σχεδόν 20 χρόνια μετά τη δημοσίευση της αρχικής εργασίας του Αϊνστάιν, στα Πρακτικά της Πρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, με εισήγηση του ίδιου του Αϊνστάιν. Επομένως δεν υπάρχει καμία περίπτωση ο Καραθεοδωρή να έχει εμπλακεί με κάποιον τρόπο στη διατύπωση και καθιέρωση της Ειδικής Θεωρίας της Σχετικότητας.

Picture
Μια από τις πολλές επιστολές που αντήλλαξαν ο Αϊνστάιν και ο Καραθεοδωρή, επισφραγίζοντας τη φιλία τους και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους.

Η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας είναι κάτι πολύ σπουδαιότερο από την Ειδική, μιας και αποτελεί ουσιαστικά μια «νέα» θεωρία της Βαρύτητας, που αποφεύγει ερωτήματα του τύπου «πού ξέρει η Γη κατά πού πέφτει ο Ηλιος, για να νιώσει την έλξη του;». Ο Αϊνστάιν άρχισε να τη διαμορφώνει στο μυαλό του ξεκινώντας από την αρχή ότι όλοι οι νόμοι της Φυσικής πρέπει να είναι ίδιοι για όλους τους παρατηρητές, είτε είναι ακίνητοι, είτε κινούνται με σταθερή ταχύτητα, είτε επιταχύνονται. Η θεωρία αυτή δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 1915, εποχή που οι Αϊνστάιν και Καραθεοδωρή είχαν ήδη συναντηθεί πολλές φορές. Φαίνεται ότι τους δύο επιστήμονες είχε συστήσει για πρώτη φορά ο θεμελιωτής της Κβαντομηχανικής Μαξ Πλανκ το 1913 στο Βερολίνο. Σίγουρα όμως είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν επί μακρόν, όταν ο Αϊνστάιν είχε επισκεφθεί το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν το καλοκαίρι του 1915, όπου ο Καραθεοδωρή ήταν ήδη καθηγητής. Σκοπός της επίσκεψης ήταν η παρουσίαση σεμιναρίων με θέμα τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, που τότε ήταν ακόμη «στα σπάργανα».

Το καλοκαίρι του 1915 ο Αϊνστάιν είχε καταλήξει σε μια πρώτη μορφή της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Τη μορφή αυτή παρουσίασε στα σεμινάριά του, τα οποία παρακολουθούσαν ο Χίλμπερτ, που τον είχε προσκαλέσει στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, και σίγουρα ο νεοδιορισμένος εκεί Καραθεοδωρή. Ο Χίλμπερτ, με την αναλυτική ικανότητα που διακρίνει έναν μεγάλο μαθηματικό, αντιλήφθηκε ότι η θεωρία που ο Αϊνστάιν είχε εισαγάγει «διαισθητικά» θα μπορούσε να προκύψει αυστηρά μαθηματικά με βάση μια πολύ γνωστή μαθηματική αρχή της Φυσικής, την «αρχή του Χάμιλτον». Η αρχή αυτή αναφέρει ότι η κίνηση ενός σώματος γίνεται με τέτοιον τρόπο ώστε κάποια ποσότητα να παίρνει ελάχιστη τιμή. Ετσι ο Χίλμπερτ απέδειξε τις εξισώσεις της ΓΘΣ με βάση την αρχή του Χάμιλτον και δημοσίευσε το αποτέλεσμά του την άνοιξη του 1916, λίγους μήνες μετά τη δημοσίευση της θεωρίας του Αϊνστάιν, που έγινε στις 2 Δεκεμβρίου 1915. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε εδώ ότι μια ειδική περίπτωση της αρχής του Χάμιλτον ήταν το θέμα της Διδακτορικής Διατριβής του Καραθεοδωρή και, έτσι, θα μπορούσε να είναι αυτός που θα είχε πραγματοποιήσει την «εναλλακτική» απόδειξη των εξισώσεων της ΓΘΣ. Αυτό όμως δεν συνέβη, ίσως επειδή ο Καραθεοδωρή εκείνη την εποχή ήταν απασχολημένος με τη συγγραφή του βιβλίου του «Μαθήματα περί των πραγματικών συναρτήσεων» («Vorlesungen über reelle Funktionen»).

Picture
Ένα Ελληνικό γραμματόσημο εκδόθηκε το 1994 προς τιμήν του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.
Η δεύτερη ευκαιρία

Η ιστορία όμως της επιστημονικής σχέσης Αϊνστάιν - Καραθεοδωρή δεν τελειώνει εδώ. Το επόμενο φθινόπωρο, του 1916, οι δύο επιστήμονες ανταλλάσσουν τρεις επιστολές με θέμα ακριβώς την αρχή του Χάμιλτον. Φαίνεται ότι ο Αϊνστάιν είχε ζητήσει (είτε προφορικά είτε με μη διασωθείσα επιστολή) τη βοήθεια του Καραθεοδωρή για το πώς είναι δυνατόν να υπολογιστούν οι εξισώσεις κίνησης, σε μια γενική περίπτωση, με βάση αυτή την αρχή, επηρεασμένος κατά πάσα πιθανότητα από την εργασία του Χίλμπερτ. Ο Καραθεοδωρή αργεί να απαντήσει και ο Αϊνστάιν στέλνει δεύτερη επιστολή, στις 6.9.1916, στην οποία παρουσιάζει μια «ευρηματική» λύση για την ειδική περίπτωση που τον ενδιέφερε. Τη λύση αυτή την ανακοινώνει στην Πρωσική Ακαδημία Επιστημών στις 26.10.1916. Ο Καραθεοδωρή τού απαντάει στις 16.12.1916 με την αυστηρά μαθηματική γενική περίπτωση, και ο Αϊνστάιν ανταπαντά λέγοντάς του ότι αυτή η γενική μέθοδος δεν είναι γνωστή στους φυσικούς και θα έπρεπε να δημοσιευθεί σε ένα περιοδικό Φυσικής, μαζί ίσως με τη θεωρία των κανονικών μετασχηματισμών, που είναι μέρος της Μηχανικής που στηρίζεται στην αρχή του Χάμιλτον. Αν ο Καραθεοδωρή δεν είχε καθυστερήσει να απαντήσει, ίσως να αναφερόταν το όνομά του ως συν-συγγραφέα μιας εναλλακτικής απόδειξης της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας. Ωστόσο καθυστέρησε και έτσι ο Αϊνστάιν κατάφερε να βρει μόνος του την απάντηση στο ερώτημά του. Οσο για την τελευταία πρόταση αυτής της επιστολής, όπου ο Αϊνστάιν προτρέπει τον Καραθεοδωρή να λύσει το πρόβλημα των κλειστών χωροχρονικών γραμμών, αξίζει να σημειώσω ότι το ερώτημα αυτό συνδέεται με τη δυνατότητα ταξιδιών στον χρόνο. Συγκεκριμένα αναφέρεται σε τροχιές που ξεκινούν και καταλήγουν στο ίδιο σημείο κατά την ίδια χρονική στιγμή. Δυστυχώς όμως για τους λάτρεις της επιστημονικής φαντασίας, ως σήμερα δεν έχει ακόμη απαντηθεί. Ετσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, ενώ ο Καραθεοδωρή θα μπορούσε να έχει παίξει κάποιον ρόλο στην εναλλακτική διατύπωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, αυτό δεν συνέβη. Αλλωστε και ο ίδιος ποτέ δεν το ισχυρίστηκε, τόσο στη μεταγενέστερη αλληλογραφία του με τον Αϊνστάιν όσο και στις πολυάριθμες διαλέξεις που έκανε με αυτό το θέμα, ότι είχε κάποιου είδους συμβολή στη διαμόρφωση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που δεν του είχε αναγνωρισθεί.

Picture
Η ιδέα προέκυψε από το TEDx Athens
και υλοποιήθηκε με τη βοήθεια του οργανισμού designwars και του street artist ino.


Οι «ανθρώπινες» επιστολές

Οι μη μαθηματικές επιστολές των δύο επιστημόνων αφορούν τρία θέματα. Οι περισσότερες από αυτές (δύο του Αϊνστάιν και τρεις του Καραθεοδωρή) αναφέρονται στη διαμάχη του μεγάλου γερμανού μαθηματικού Χίλμπερτ (David Hilbert) με έναν ολλανδό μαθηματικό, τον Εχμπέρτους Μπράουερ (Egbertus Brouwer). Στα 1930 ο Χίλμπερτ προσπαθούσε να απομακρύνει τον Μπράουερ από τη συντακτική επιτροπή του περιοδικού «Μαθηματικά Χρονικά» (Annalen der Mathematik), που ήταν το καλύτερο μαθηματικό περιοδικό της εποχής. Οι Καραθεοδωρή και Αϊνστάιν, που ήταν μέλη της Επιτροπής, φαίνεται ότι δεν ενέκριναν αυτή τη στάση του Χίλμπερτ και, αφού αντάλλαξαν επιστολές με τις απόψεις τους, παραιτήθηκαν τελικά και οι δύο από την Επιτροπή. Το δεύτερο θέμα είναι ένα δώρο, που τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής του επιστημονικού περιοδικού «Μαθηματικά Χρονικά» έκαναν στον μαθηματικό και εκδότη του περιοδικού Λούντβιχ Μπλούμενταλ για την πεντηκοστή επέτειο των γενεθλίων του. Φαίνεται ότι η «χειρονομία» οργανώθηκε από τον Καραθεοδωρή, ο οποίος στην επιστολή ενημερώνει τον Αϊνστάιν για το μερίδιό του στο κόστος του βιβλίου που ήταν το δώρο του Μπλούμενταλ – 40 μάρκα. Τέλος, πολύ σημαντική είναι η επιστολή που έστειλε ο Καραθεοδωρή στον Αϊνστάιν το 1930 από τη Θεσσαλονίκη, όταν εργαζόταν εκεί για την αναδιοργάνωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στην επιστολή αναφέρει ότι ο αμερικανός διπλωμάτης Χένρι Μοργκεντάου (Henry Morgenthau) ήθελε να συναντήσει τον Αϊνστάιν και, επειδή δεν τον γνώριζε προσωπικά, ζήτησε από τον Καραθεοδωρή, που ήταν φίλος του Αϊνστάιν, να κανονίσει μια συνάντηση στο Βερολίνο. Ο Καραθεοδωρή αναφέρει στο γράμμα ότι δεν μπορούσε να αρνηθεί αυτή την εξυπηρέτηση στον Μοργκεντάου, ο οποίος διετέλεσε πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, επειδή ήταν ένας πολύ καλός φίλος της Ελλάδας (υπήρξε πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων του ΟΗΕ στην Αθήνα). Πέρα από το γεγονός ότι αυτή είναι η καλύτερη ίσως απόδειξη για το ότι ο Καραθεοδωρή θεωρούνταν καλός φίλος του Αϊνστάιν, η ίδια η επιστολή δημιουργεί ερωτηματικά για το θέμα της συνάντησης, το οποίο δεν αναφέρει ο Καραθεοδωρή. Είχε να κάνει άραγε με το θέμα του αντισημιτισμού, που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται εκείνη την εποχή στη Γερμανία, μιας και ο Μοργκεντάου ήταν, όπως και ο Αϊνστάιν, Εβραίος; Είχε να κάνει με τη μετανάστευση Εβραίων στην Παλαιστίνη; Είχε να κάνει με πρόσκληση του Αϊνστάιν για τις ΗΠΑ, όπου ο τελευταίος ταξίδεψε τον Δεκέμβριο του 1930; Πιθανότατα δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Ο Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ.

Κατηγορίες: Έλληνες επιστήμονες, Μαθηματικά, Σχετικότητα
Λέξεις κλειδιά: Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, Αϊνστάιν

tovima.gr, ough.gr
Comments

    Άρθρα

    RSS Feed

    Αρχείο

    March 2018
    October 2017
    July 2017
    April 2017
    February 2017
    January 2017
    December 2016
    June 2016
    May 2016
    February 2016
    December 2015
    November 2015
    October 2015
    September 2015
    May 2015
    April 2015
    March 2015
    February 2015
    January 2015
    December 2014
    November 2014
    October 2014
    September 2014
    August 2014
    July 2014
    June 2014
    May 2014
    March 2014
    January 2014
    December 2013
    November 2013
    September 2013
    August 2013
    July 2013
    June 2013
    May 2013


    Κατηγορίες

    All
    1.000 Tera
    11 δις έτη φωτός
    1998 Qe2
    2004bl86
    3D Printer
    55η επέτειος της NASA
    67P Tchourioumov-Guerassimenko
    Afm Atomic Force Microscope
    Aids
    Alma
    ALPHA
    Antares
    Atmospheric Re-entry
    Baryon Acoustic Oscillations
    Bedmap2
    Bernoulli
    Big Bang
    C649359137
    C6c2eec377
    Cassini
    Ce8373481e
    CERN
    Chandra
    Chandrasekhar
    Chang'e 5
    Circumbinary Planets
    COBE
    Corona
    Cosmography Of The Local Univerce
    Crater Lake
    Curiosity
    D1014c10df
    Earth
    Epfl
    Epr
    Er
    ESA
    ESO
    ESO-576-69
    Ethan Siegel
    Feynman
    Gaia
    Gliese 526
    Gliese 667c
    Gliese 832c
    Goldpaint Photography
    Graphene
    Grb 130603b
    Greece
    Greek Minds At Work
    Habitable Zone
    Hd 189733
    Herschel
    Higgs
    Hiv
    Hubble
    Hxmm01
    Icesat
    Ilc
    Inflation
    Internet
    Isaac Newton 2013
    Iss
    Iter
    J1407b
    Joseph Weber
    Juno
    Jupiter
    KELT-6b
    Kepler
    Kepler-10c
    Kepler-1647b
    Kepler 186-f
    Kepler-444
    Kilonova
    Lambda Team
    LHC
    Light Echo
    LIGO
    Lone Signal Project
    M 106
    Magnetar
    Messenger
    MODIS
    NASA
    New Horizons
    Ngc 253
    Ngc 4258
    Ngc 5194
    Nobel
    Nobel Φυσικής 2015
    NuSTAR
    One-man Submarine
    Orbital Decay
    Oregon
    Orion
    P/2013 P5
    Paul Erdos
    Planck
    Plos One
    Pluto
    Principle Of Communicating Vessels
    Proper Motion
    Pulsar
    Pythagoras Cup
    Quantum Repeater
    Red Spot
    Robert Gendler
    Roemer
    Rosetta
    SatNOGS
    Saturn
    Seyfert
    Sgr 0418
    Silver Dollar Galaxy
    Spacecraft
    Spacecraft Cemetery
    SpaceX
    Spitzer
    Star Wars
    STM Scanning Tunneling Microscopy
    Sunglint
    Supermoon
    Supernova
    Technion
    TEDEd
    Thermoblative
    Timelapse
    Tokamak
    Trappist-1
    Turbulence
    Turing
    Vacum Birefringence
    Vantablack
    Venus Express
    Voyager 1
    Voyager 2
    Whirlpool Galaxy
    Wmap
    Xmm Newton
    Xvivo
    αθέατη πλευρά της Σελήνης
    Αθηνά Κουστένη
    Αϊνστάιν
    Αϊνστάιν
    Ακίνητο Φως
    Ακτίνες γ
    Ακτίνες Χ
    Ακτίνες Χ
    ακτινοβολία μέλανος σώματος
    Άλγεβρα των Αρχαίων Ελλήνων
    ανάδρομη κίνηση
    Ανδρομέδα
    Ανθρώπινο σώμα
    Αντιύλη
    άξονας του κακού
    Απόγειο
    απόλυτο ηλιακό σύστημα
    Άρης
    Άρης
    Αρίσταρχος
    Αρμονία των σφαιρών
    Αρχαιοελληνικά Αγάλματα
    αρχή συγκοινωνούντων δοχείων
    Ασέα
    Αστέρες Νετρονίων
    Αστέρες Νετρονίων
    Αστέρια
    Αστερισμός της Πυξίδος
    Αστεροειδής
    αστρο-αρχαιολογική ανακάλυψη
    Αστροβιολογία
    Αστρονομία
    Αστρονομία
    Αστροφυσική
    Αστροφυσική
    Ατομική Φυσική
    Αφροδίτη
    Βάλυ Ιωάννου
    Βαρυονικές Ακουστικές Ταλαντώσεις
    Βαρύτητα
    βαρυτικά κύματα
    βαρυτικός εστιασμός
    Βίκυ Καλογερά
    Βιολογία
    Βιολογία
    Βιώσιμη Ζώνη
    Βραβείο Abel
    Βραβείο Abel 2014
    Βραδιά του Ερευνητή 2014
    Γαλαξίας του Γλύπτη
    Γαλαξίες
    γάτα του Σρέντινγκερ
    Γεωφυσική
    Γη
    Γη-Γκοντζίλα
    γηραιότερο πλανητικό σύστημα
    Γιάκοβ Σινάι
    Γιάννης Δάνδουρας
    γιατί ο ουρανός είναι μπλε;
    Γλυπτά του Παρθενώνα
    Γραφένειο
    γραφένειο
    δείκτες αξιολόγησης πλανητών
    Δείμος
    Δημήτρης Χατζής
    Δημοσθένης Καζάνας
    Δίας
    Δίας
    διάσπαση φωτονίου
    διαστρικός άνεμος
    Διονύσης Σιμόπουλος
    Διόφαντος
    διπλοθλαστικότητα του κενού
    Δορυφόρος
    δωρεάν μαθήματα
    Εγγύτατος του Κενταύρου
    Έκλειψη Ηλίου
    Έκλειψη Ηλίου Αυστραλία 2012
    Έκλειψη Ηλίου Ρωσία 2008
    έκλειψη στον Άρη
    Έκλειψη Υπερπανσελήνου 2015
    εκτύπωση κυττάρων ματιού
    Ελλάδα
    Ελλειπτικός Γαλαξίας
    Έλληνες Επιστήμονες
    Έλληνες επιστήμονες
    Έλληνες Επιστήμονες
    Ελληνική Μυθολογία
    Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας
    ελληνικό αυτοκίνητο
    ενεργός πυρήνας γαλαξία
    εξέλιξη του Σύμπαντος
    έξι ουρές
    εξωδακτύλιοι
    εξωπλανήτες
    Εξωπλανήτες
    Εξωπλανήτες
    επανδρωμένη αποστολή στον Άρη
    Επιστήμη των υλικών
    επιστρέφει το ελληνικό Pony
    Επιταχυντές
    Ερμής
    Ευγενίδειο Πλανητάριο
    Ευθυγράμμιση Πλανητών
    Ευρωπαϊκή Έκθεση Διαστήματος 2015
    ευρωπαϊκό GPS
    Ζωντανά μαθήματα μέσω διαδικτύου
    η αρχή του Internet
    Η Γέννηση ενός Αρχιπελάγους
    Η Γη από μακρυά
    η κούπα του Πυθαγόρα
    Ηλεκτρομαγνητισμός
    Ηλεκτρονική Μικροσκοπία
    Ηλεκτρονικό Μικροσκόπιο Διελεύσεως (ΤΕΜ)
    ηλιακή δραστηριότητα
    ηλιακή καταιγίδα
    ηλιακό ελάχιστο
    ηλιακό μέγιστο
    ηλιακός άνεμος
    Ηλιακό Σύστημα
    Ηλιακό Σύστημα
    Ήλιος
    Ήλιος
    Ήχος της Μεγάλης Έκρηξης
    Ηχώ φωτός
    Θερμοδυναμική
    Ιατρική
    Ιός
    Ιώ
    Καινοφανής αστέρας
    καυτός Δίας
    Καψίδιο
    κβαντικά Bit
    κβαντική διεμπλοκή
    Κβαντική Επικοινωνία
    Κβαντική Θεωρία
    Κβαντική Θεωρία
    Κβαντική Οπτική
    Κβαντική Υπέρθεση
    κβαντικοί υπολογιστές
    κενά αζώτου
    Κλαύδιος Πτολεμαίος
    Κλιματική Αλλαγή
    Κόμη της Βερενίκης
    Κοσμικά χρυσωρυχεία
    κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου
    Κοσμική Ακτινοβολία Υποβάθρου
    Κοσμογραφία Τοπικού Σύμπαντος
    Κοσμολογία
    Κοσμολογία
    Κριμιζής
    Κρόνος
    Κυανοβακτήρια
    Κύνες Θηρευτικοί
    Κωνσταντίνος Εμμανουηλίδης
    Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής
    Κωνσταντίνος Κορρές
    Κώστας Σκενδέρης
    μάγναστρα
    Μαγνητικό Πεδίο
    Μαγνητόσφαιρα
    Μαθηματικά
    μαθηματική απόδειξη μεγαλύτερη από εγκυκλοπ&al
    Μαύρη Τρύπα
    Μαύρη Τρύπα
    Μεγάλη Έκρηξη
    Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων
    Μεταβλητός αστέρας
    Μεταβολή Θερμοκρασίας της Γης στα 130 χρόνια
    Μετατροπή υλικών
    Μετεωρίτης
    μέτρηση ταχύτητας φωτός
    Μηχανική των Ρευστών
    μπλε LED
    Μπλε Ήλιος
    νανοδιαμάντια
    νανοθερμόμετρο
    Νανόπουλος Δημήτρης
    Νανόπουλος Δημήτρης
    Νανοτεχνολογία
    Νεάντερταλ στη Μάνη
    Νέος δορυφόρος
    Νομπελ Φυσικής 2014
    Νόμπελ Φυσικής 2014
    ο Feynman στην Ελλάδα
    Ο Γύρος του Κρόνου
    οι διαλέξεις του Feynman
    οι διαλέξεις του Feynman
    οικιακός εκτυπωτής τρισδιάστατων αντικειμέν&
    Ολογραφικό Σύμπαν
    Ολυμπιάδα Αστρονομίας-Αστροφυσικής 2013
    Ολυμπιάδα Μαθηματικών 2013
    Ολυμπιάδα Φυσικής
    Οπτική
    όριο Τσαντρασεκάρ
    ουδέτερο ρεύμα
    ουψαλίτης
    Παγκόσμιο Ρεκόρ Ακίνητου Φως
    Πανεπιστήμιο Vanderbilt
    Πανεπιστήμιο Κρήτης
    Πανοραμική φωτογραία
    Παράλληλα Σύμπαντα
    Παύλος Σαντορίνης
    Περίγειο
    πιο μαύρο από το μαύρο
    Πλανήτης-νάνος
    Πληθωρισμός
    Πολλαπλασιασμός
    Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο VLT
    Ποσειδώνας
    πραγματικές φωτογραφίες εξωπλανητών
    πράσινα αστέρια
    Πρασινοδύμιο
    προγραμματισμένες αποστολές της NASA μέχρι το 2030
    Πυθαγόρας
    Πυρηνική Σύντηξη
    Πυρηνική Φυσική
    Πυρηνική Φυσική
    Πυροτεχνήματα
    ραδιοκύματα
    Σελήνη
    σκοτεινή ενέργεια
    σκοτεινή ύλη
    Σκουλικότρυπα
    Σουπερνόβα
    σταγόνες
    Στάθμη της θάλασσας
    Στοά τού Βιβλίου
    Στοιχειώδη Σωμάτια
    Στοιχειώδη Σωμάτια
    Συγχώνευση
    Σύμπαν
    Σύμπαν
    Σύμπλεξη
    Συνεντεύξεις
    Συνθήκες Φαινομενικής Έλλειψης Βαρύτητας
    Σύνοδος Πλανητών
    Σχετικότητα
    Σχετικότητα
    σωματίδια Μαγιοράνα
    σωματλιδια Μαγιοράνα
    ΤW Hydra
    Τεκτονική Δραστηριότητα
    Τεχνολογία
    Τεχνολογία
    Τιτάνας
    Τοπογραφικός χάρτης Τιτάνα
    Τοπολογική Λογοκρισία
    Τραγούδια της Γης
    Τρισδιάστατη δομή
    Τσαντρασεκάρ
    υδραυλική των Αρχαίων Ελλήνων
    Υδρογόνο Ηα
    Υπατία
    Υπερκαινοφανείς
    Υπέρυθρο φως
    Υπερυπολογιστές
    υπολογιστές
    φαινόμενο Leidenfrost
    φαινόμενο Stark
    Φθορισμός
    Φιλοσοφία
    Φόβος
    Φυσική
    Φυσική
    χάλκινο στην Ολυμπιάδα Φυσικής
    χαμένος ωκεανός
    χάρτες
    Χημεία
    χημική αντίδραση
    Χιούμορ
    Χρόνος
    Χρωμόσφαιρα
    ψευδαίσθηση φεγγαριού


Powered by Create your own unique website with customizable templates.